28 студзеня 2025 года адзначалася 85-годдзе з дня нараджэння беларускага пісьменніка, літаратара, майстра гістарычнай прозы Леаніда Марцінавіча Дайнекі. Да юбілею ў Клецкай раённай цэнтральнай бібліятэцы была падрыхтавана і праведзена кніжная выстава-агляд «Заглянуўшы ў душу стагоддзяў», экспанатамі якой сталі найбольш вядомыя выданні пісьменніка, прысвечаныя яго творчай спадчыне. На выставе прадстаўлены раманы: «След ваўкалака», «Меч князя Вячкі», «Назаві сына Канстанцінам», «Людзі і маланкі», «Футбол на замініраваным полі», «Запомнім сябе маладымі». Акрамя празаічных твораў дэманструюцца зборнікі вершаў і паэм «Мая вясна саракавая» і «Сняжынкі над агнём». Разам з разнастайнай мастацкай спадчынай на экспазіцыі таксама змешчаны артыкулы аб жыццёвым і творчым шляху пісьменніка, публіцыстыка.
«Даўно мне хацелася напісаць пра беларускую мінуўшчыну. Сверб стаяў у душы, незагойная стрэмка ныла ў сэрцы. Ды на кожнае хаценне патрэбна ўменне і патрэбна цярпенне. Яшчэ ў маленстве (яно такое далёкае), чытаючы кніжкі пра славутых віцязяў, пра аблогі гарадоў, пра жахлівыя вастрадзюбыя бярвенні-тараны, якія, нібы шкарлупінне, праломвалі акутыя жалезам брамы, марыў я нейкім чынам сустрэцца з продкамі – з крывічамі, дрыгавічамі, радзімічамі. Але як?
Сто гадоў таму назад у багатых дамах Еўропы і Паўночнай Амерыкі на спірытычных сеансах выклікалі душы продкаў. Я не ўмею гэта рабіць і не веру ў такое дрымучае шарлатанства. Я пішу кнігу, каб сустрэцца з продкамі. Каб напісаць гэту кнігу, мне трэба ведаць гісторыю…»
Леанід Дайнека нарадзіўся ў вёсцы Змітраўка Клічаўскага раёна Магілеўскай вобласці.
Пасля заканчэння сярэдняй школы (1956) працаваў на будоўлях Калінінграда і Свярдлоўскай вобласці. У Ніжнім Тагіле скончыў тэхнічную навучальню (1959). У 1967 г. скончыў аддзяленне журналістыкі Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта. Працаваў старшым рэдактарам на Віцебскай студыі тэлебачання, на Беларускім тэлебачанні. У 1972-1989 гг. – адказны сакратар часопіса «Маладосць», з 1989 г. – загадчык рэдакцыі паэзіі выдавецтва «Мастацкая літаратура».
Першы верш апублікаваў у 1961 г. (газета Уральскай ваеннай акругі «Красный боец»). Выдаў кніжкі вершаў «Галасы» (1969), «Бераг чакання» (1972), «Начныя тэлеграмы» (1974), «Мая вясна саракавая» (1979), «Вечнае імгненне» (1985), «Сняжынкі над агнём» – вершы і паэмы (1989). Некаторыя вершы пісьменніка пакладзены на музыку. Аўтар зборніка апавяданняў «Бацькава крыніца» (1976), раманаў «Людзі і маланкі» (1978), «Запомнім сябе маладымі» (1981), «Футбол на замініраваным полі» (1983), «Меч князя Вячкі» (1987), «След ваўкалака» (1988), «Жалезныя жалуды» (1990). Найбольшую вядомасць аўтару прынеслі яго гістарычныя раманы.
Леанід Дайнека з’яўляецца лаўрэатам Літаратурнай прэміі СП БССР імя І. Мележа (1988) за раман «Меч князя Вячкі», Дзяржаўнай прэміі БССР (1990) за творы літаратуры і мастацтва для дзяцей – гістарычныя раманы «Меч князя Вячкі» і «След ваўкалака».
«У самім вобліку Леаніда Дайнекі ёсць штосьці традыцыйна славянскае, філасофскае. Гэткі ён быў і ў паўсядзённым жыцці – адзін з самых актыўных сейбітаў на ніве нацыянальнага Адраджэння. Невыпадкова ў адным са сваіх вершаў ён сказаў так: «Аднаго хачу я пажадаць: Каб ты словы, сказаныя сёння, Заўтра мог таксама ўслых сказаць» (Алесь Марціновіч).
Леанід Дайнека – сённяшні наш суайчыннік. І ён жа – з будучыні, бо з упэўненасцю можна сказаць: не адны мы, але і нашы нашчадкі будуць яго чытаць, любіць, шанаваць.
